Author :
Abstract
Zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin fen bilgisi eğitimi üzerine yapılan çalışmaların azlığı bu alanın yeterli önemi görmediğinin en önemli kanıtıdır. Bu çalışmada bu durumu irdelemek adına zihinsel yetersizliği olan öğrencilere fen bilgisi öğretimine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini Erzurum ilinde görev yapan on zihin engelliler öğretmeni oluşturmaktadır. Katılımcıların dördü kadın, altısı erkektir. Çalışmada amaca uygun olarak bir nitel araştırma yöntemi olan görüşme metodu kullanılmıştır. Bu doğrultuda beş sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme kataloğu hazırlanmış ve görüşmeler bu katalog üzerinden gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler 5 ile 20 dakika arasında değişen sürelerde yapılmıştır. Elde edilen görüşme kayıtları metne dönüştürülmüştür. Bu metinler Mayring’in (2015) içerik analizi yöntemine uygun olarak analiz edilmiştir. Analizler sonucunda özel eğitim öğretmenlerinin zihinsel yetersizliği olan öğrencilere verilecek fen bilgisi eğitimine genel olarak olumlu baktıkları görülmüştür. Ancak fen bilgisi eğitiminin etkililiği için öğrencilerin ve öğretmenlerin eğitsel ihtiyaçlarının karşılanmasının önemli olduğu belirtilmiştir. Elde edilen bulgular (bu alanda benzer çalışma olmasa da) farklı öğrenci tipleriyle yapılan çalışmaların bulguları ile benzerlik göstermektedir.
Keywords
Abstract
The lack of studies on teaching science to students with intellectual disabilities is the most significant evidence that the importance has not been attached sufficiently to this field. In this study, it was aimed to analyze teachers' views with regard to teaching science to students with intellectual disabilities in order to investigate this situation. The sample of the study consists of ten special education teachers working in Erzurum, Turkey. Six males and four females participated in this study. The interview method which is one of the qualitative research methods was used in the study complying with the study's aim. In this direction, a semi-structured interview catalog comprising of five questions was prepared and the interviews were conducted according to this catalog. Each interview was carried out within a time period varying between 5 and 20 minutes. The interview recordings were transcribed into text. These texts were analyzed in accordance with the content analysis method of Mayring (2015). The analysis results revealed that special education teachers generally consider positively the science education to be offered to students with intellectual disabilities. Nonetheless, it was underlined that the effectiveness of science education entails meeting the educational needs of both students and teachers. The obtained findings correspond with the results of studies conducted with students with intellectual disabilities and without intellectual disabilities.
Keywords
- APA (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders, 5th edition (DSM 5). American Psychiatric Association. http://dx.doi.org/10.1037/13939-000.
- Arman, F. (2014). Zihinsel yetersizliği olan ve normal gelişim gösteren çocukların erken okuryazarlık becerilerine ve uygulamalarına ilişkin anne görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Arpacık, Ö. (2014). Zihinsel engelli öğrencilere yönelik çoklu ortam materyallerinin geliştirme süreci ve kullanımının öğretmenlere ve öğrencilere etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Aslan, O., Şenel Zor, T., and Tamkavas Cicim, E. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimine yönelik görüşlerinin ve hizmetiçi eğitim ihtiyaçlarinin belirlenmesi. Journal of International Social Research, 8(40). http://dx.doi.org/10.17719/jisr.20154013925.
- Aydın, A. (2015). Zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilere destek eğitim odasında verilen eğitim hizmetlerine ilişkin öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
- Balbağ, M. Z., and Karaer, G. (2016). Fen bilgisi öğretmenlerinin fen öğretiminde karşılaştıkları sorunlara yönelik öğretmen görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 1-11. ISSN: 2146-9199. Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
- Besiri, A. (2009). Yoksulluk ekseninde engellilerin eğitimi. TBB Dergisi, 83, 353-374.
- Çapraz, C. (2016). Ortaokul özel alt sınıfta öğrenim gören zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilere bazı maddelerin “katı, sıvı ve gaz” hallerinin doğrudan öğretim yöntemiyle öğretimi. Yayımlanmamış doktora tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Çelik, S. (2007). Zihinsel yetersizlik gösteren çocuklara kavram öğretiminde doğrudan öğretim ve eş zamanlı ipucuyla öğretimin etkililik ve verimliliklerin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Çevik, M. (2016). Fen bilimleri dersinde proje tabanlı öğrenme yaklaşımının ilkokulda öğrenim görmekte olan hafif düzeyde zihinsel engele sahip öğrencilerin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi. Education Sciences, 11(1), 36-48.
- Çıkılı Soylu, D., Dağseven Emecen, D. and Yıkmış, A. (2019). Comparison of direct teaching method and graphic organizers method on teaching science to children with intellectual disability / Zihinsel yetersizliği olan öğrencilere fen konularının öğretiminde doğrudan öğretim yöntemi ile şematik düzenleyiciyle öğretim yönteminin karşılaştırılması. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 1-25, doi: 10.23863/kalem.2019.118.
- Çınar, S. (2013). Okul öncesi öğretmenlerin fen ve doğa konularinin öğretiminde kullandiklari etkinliklerin belirlenmesi. Journal of Research in Education and Teaching, 2(1), 364-370. ISSN: 2146-9199.
- Courtade, G.R., Spooner, F., and Browder, D.M. (2007). Review of studies with students with significant cognitive disabilities which link to science standards. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 32(1), 43-49. https://doi.org/10.2511/rpsd.32.1.43.
- Çoban Budak, E., Deveci Topal, A., and Geçer, A., (2019). Lise Düzeyinde Zihinsel Engelli Öğrencilere Yönelik Öğretim Teknolojileri Kullanımında Yaşanılan Güçlüklerin Belirlenmesi. Eğitim Bilimlerinde Akademik Çalışmalar - 2019 /2 (pp.256-273), Podgorica: IVPA.
- Darling-Hammond, L., and McLaughlin, M. W. (2011). Policies that support professional development in an era of reform. Phi Delta Kappan, 92(6), 81-92. https://doi.org/10.1177/003172171109200622.
- Demir, R. (2008). Zihinsel engelli öğrencilere fen bilgisi dersinde sindirim konusunu basamaklandırılmış öğretim yöntemiyle sunulmasının etkililiği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Demir, S., Böyük, U., and Koç, A. (2011). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin laboratuvar şartları ve kullanımına ilişkin görüşleri ile teknolojik yenilikleri izleme eğilimleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 66-79. https://doi.org/10.17860/efd.02843.
- Doğan, Y (2010). Fen ve teknoloji dersi programının uygulanması sürecinde karşılaşılan sorunlar. Yüzüncüyıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 86-106.
- Doğan, Y. (2013). Görme+zihinsel yetersizliğinden etkilenmiş öğrencilere günlük yaşam becerilerinin kazandırılmasında davranış öncesi ipucu ve sınama ipucu işlem süreci ile öğretimin etkililiği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Ergün, M. (2005). Ayrımcılık ve özürlüler. ÖZ-VERİ, TC Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Hakemli-Süreli Yayın, Mayıs, 2(1).
- Ertürk, G., Altinkaynak, Ş. Ö., Veziroğlu, M., and Erkan, S. (2014). Okul öncesi öğretmenlerin üniversite deneyimlerinin mesleki yaşantilarina etkisine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22 (3), 897. ISSN: 2147-9844.
- Esatbeyoğlu, F. and Karahan, B. G. (2014). Engelli bireylerin fiziksel aktiviteye katılımlarının önündeki engeller. Spor Bilimleri Dergisi, 25(2), 43-55.
- Eşkil, Ö. (2011). Engelliler için dış mekân tasarım özellikleri bağlamında Ankara kent parklarının irdelenmesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
- Feuser, G. (1995). Behinderte kinder und jugendliche, Darmstadt: WBG.
- Feuser, G. (1998). Gemeinsames Lernen am gemeinsamen Gegenstand: In: Hildeschmidt, A./Schnell, I.(Hrsg): Integrationspädagogik, Weinheim und München: Beltz Juventa, 19-37.
- Geçer, A., & Özel, R. (2012). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin öğrenme-öğretme sürecinde yaşadıkları sorunlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1-26. ISSN: 1303-0485.
- Huyugüzel Çavaş, P. (2009). Sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji okuryazarlıkları ile öğretim yeterliklerinin belirlenmesi. Yayımlanmış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- İlik, Ş. Ş. (2009). Hafif düzeyde öğrenme güçlüğüne sahip öğrencilerde doğrudan öğretim yönteminin fen ve teknoloji dersine ilişkin kavramların öğretiminde etkililiğinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- İşman, A., Baytekin, Ç., Balkan, F., Horzum, M. B. and Kıyıcı, M. (2002). Fen bilgisi eğitimi ve yapısalcı yaklaşım. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 1(1), 41-47. ISSN: 1303-6521.
- Kaptan, F., and Korkmaz, H. (1999). İlköğretimde etkili öğretme ve öğrenme öğretmen el kitabı: İlköğretimde fen bilgisi öğretimi. MEB Yayınevi.
- Karabulut, A. (2015). Anla ve çöz! Stratejisi'nin hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin matematik problemi çözme becerisindeki etkisinin belirlenmesi [Effectiveness of anla ve çöz! strategy instruction on math problem solving of students with mild intellectual disabilities]. PhD Thesis, Gazi University Institute of Educational Sciences, Ankara.
- Kırıkkaya, E. B. (2009). İlköğretim okullarındaki fen öğretmenlerinin fen ve teknoloji programına ilişkin görüşleri [Views regarding science and technology curriculum of primary school science teachers]. Journal of Turkish Science Education, 6(1), 133-148.
- Mascolo-Glosser, F. (2015). Reducing challenging behaviors in ıntellectually disabled ındividuals: a comparison of organizational culture and treatment approach. Published master thesis. Walden University, New York State.
- Mastropieri, M. A. and Scruggs, T. E. (2016). Kaynaştırma sınıfı: Etkili farklılaştırılmış öğretim için stratejiler (Çev. Ed. M. Şahin ve T. Altun). Ankara: Nobel Yayıncılık. (Eserin orijinali 2015’de yayımlandı).sf 1-460. ISBN: 6053203520.
- Mayring, P. (2015). Qualitative content analysis: Theoretical background and procedures. In Approaches to qualitative research in mathematics education (pp. 365-380). Springer, Dordrecht.
- McLoughlin, J. A. and Lewis, R. B. (2004). Özel gereksinimli öğrencilerin ölçümlenmesi (4. baskı), (F. Gencer, Çev.). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. ISBN: 9789754996234.
- Ministry of National Education (MoNE) (2011). Basic needs of disabled people. Ankara: Ministry of National Education Publications.
- Ministry of National Education (MoNE) (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı. Ankara: Ministry of National Education Publications.
- Melber, L. (2004). Inquiry for everyone: Authentic science experiences for students with special needs. Teaching Exceptional Children Plus,1(2). https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ966509.pdf.
- Mete, P. (2016). Teaching the features of some matters - "hard-soft"- through direct teaching method to intellectually disabled students in a special subclass of a middle school. PhD Thesis. Atatürk University Insitute of Education Sciences, Erzurum.
- Mete, P. and Yıldırım, A. (2020). Teaching of Hard and Soft Features of Some Materials to Students with Intellectual Disabilities. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49(2), 1255-1290. DOI: 10.14812/cufej.665543.
- Mete, P., Çapraz, C. and Yıldırım, A. (2017). Science Education for Intellectual Disabled Students. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 289-304.
- Olgan, R. (2015). Influences on Turkish early childhood teachers’ science teaching practices and the science content covered in the early years. Early Child Development and Care, 185(6), 926-942. https://doi.org/10.1080/03004430.2014.967689.
- Pitsch, H. J. (2013). Unterrichtsmethoden. Georg Theunissen, Wolfram Kulig, Kerstin Schirbort (Ed.), In Handlexikon Geistige Behinderung içinde (pp. 377-380) (2 nd ed).
- Şen, M. (2013). Zihin engelliler sınıf öğretmenlerinin bilgisayar kaygı düzeyleri ile bilgisayar öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Sönmez, O. İ. (2013). Zihin engelli çocukların annelerinin çocuk yetiştirme tutumlarının çocukların sosyal becerilerine etkisinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri
- Soylu, H. (2004). Fen öğretiminde yeni yaklaşımlar: keşif yoluyla öğrenme. Ankara: Nobel Yayın-Dağıtım.
- Sucuoğlu, B. (2013). Tarihsel gelişim ve toplumsal tutumlar, B. Sucuoğlu (Ed.). Zihinsel Engelliler ve Eğitimleri içinde. Ankara: Kök Yayıncılık.
- Terfloth, K. and Bauersfeld, S. (2012). Schüler mit geistiger Behinderung Unterrichten. Ernst Reinhardt.
- Therrien, W.J., Taylor, J.C., Hosp, J.L., Kaldenberg, E.R., and Gorsh, J. (2011). Science instruction for students with learning disabilities: A meta-analysis. Learning Disabilities Research & Practice, 26(4), 188–203. https://doi.org/10.1111/j.1540-5826.2011.00340.x.
- Uluçinar, Ş., Doğan, A., and Kaya, O. N. (2008). Views of elementary teachers on science teaching and laboratory. Kastamonu Education Journal, 6(2), 485-494.
- Uşaklı, H. (2009). Needs analysis for special education: Example of Sinop. The Black Sea Journal of Social Sciences, 1(1), 87-98.
- Wilken, U. (2011). Sozialintegrative Partizipation und Partnerschaft im Freizeitbereich für alle Kinder und Jugendliche ermöglichen. Zeitschrift für Heilpädagogik, 5, 182-188.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
- Yıldız, B. (2003). Properties of outside spaces desîgn for the disableds. Master Thesis. Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences, Ankara.
- Yıldız, E., Aydoğdu, B., Akpınar, E., and Ergin, Ö. (2007). Attitudes of Primary School Science Teachers Towards Science Experiments. Boğaziçi University Journal of Education, 24(2), 71-86.
