Author :
Abstract
ÖZET Sözlü tarih, birçok ülkede bir öğretim yöntemi olarak sosyal bilgiler ve tarih derslerine entegre edilmiştir. Türkiye’de ise eğitim uygulamalarında 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’ndan sonra tanınmaya başlamıştır. Bu gelişmeden sonra sözlü tarih, birçok tez çalışmasına konu olmasına rağmen sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programlarında yeterince yer bulamamıştır. Bu çalışmanın amacı, sözlü tarihi araştırma ve öğrenme yöntemi olarak kullanan sosyal bilgiler öğretmen adaylarının düşüncelerini ortaya çıkarmaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden keşfedici araştırma modeli tercih edilmiştir. Çalışma grubu, amaçlı örneklem yöntemine göre belirlenmiştir. Veri toplamak için gözlem, görüşme ve dokümanlardan yararlanılmıştır. Elde edilen veriler, içerik analizine tabii tutulmuştur. Çalışmanın sonuçları, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sözlü tarih görüşmeleri, transkriptleri, diğer dokümanları ve sözlü tarih ürünlerinin niteliğinin belirlenen ölçütleri büyük oranda karşıladığını göstermektedir. Ayrıca sözlü tarih çalışmalarının akademik, kişisel-psikolojik, sosyo-kültürel ve entelektüel gelişim alanlarında sosyal bilgiler öğretmen adaylarına önemli katkılar sağladığı tespit edilmiştir. Sosyal bilgiler öğretiminde sahip olduğu önemli potansiyeller keşfedilen sözlü tarih, sosyal bilgiler ve tarih öğretmenliği programlarında seçmeli ders ya da bazı öğretim yöntemleri dersleri daha fazla kapsamında ele alınmalıdır.
Keywords
Abstract
ABSTRACT Oral history has been integrated into social studies and history courses as a teaching method in many countries. In Turkey, oral history, especially became known in educational practices after the 2005 Social Studies Curriculum. Even though the method was investigated in many theses, it has not found enough space in social studies teacher education programs so far.The aim of this study is to uncover the thoughts of social studies teacher candidates who used oral history as a research and learning method. The method of the study is an exploratory research model, which is one of the qualitative research methods. The working group was determined according to the purposive sampling method. Observations, interviews, and documents were used to collect data. Collected data were evaluated by using the content analysis method. The results of the study have demonstrated that social studies teachers' oral history interviews, transcripts and the oral history products largely fulfilled identified criteria. It has also been determined that oral history studies much contributed to social studies teacher candidates in the academic, personal-psychological, sociocultural and intellectual zone of development. The oral history that has important potentials for social studies education should be more handle in social studies and history teaching programs through elective courses or in some teaching methods courses.
Keywords
- İkinci araştırma sorusuna cevap aramak için bireysel ya da grupla sözlü tarih çalışmasının avantaj ve dezavantajları sorgulanmıştır. Grupla ve bireysel sözlü tarih çalışması yapanların görüşleri karşılaştırıldığında, her iki tarafta yer alan öğrencilerin de kendi çalışma türünden memnun olduğu görülmektedir. Ancak özellikle grupla sözlü tarih çalışması yapanlar, çeşitli sorunlardan bahsetmelerine rağmen grupla çalışmanın çok önemli katkıları olduğuna değinmiştir. Benzer şekilde grupla sözlü tarih çalışmasının olumlu ve olumsuz yönlerine Dere (2017) tarafından yapılan çalışmada ortaokul öğrencileri de değinmiştir. Bu iki durum, öğretim kademeleri farklı olsa da grupla sözlü tarih çalışması sırasında benzer sorunlarla karşılaşabildiğini gösteren önemli bir sonuçtur.
- Üçüncü araştırma sorusu kapsamında sözlü tarih çalışmasının öğretmen adaylarına çeşitli gelişim alanlarında katkı sağladığı belirlenmiştir. Çalışma sonuçları; sözlü tarih çalışmalarının akademik, kişiselpsikolojik, sosyo-kültürel ve entelektüel gelişim alanlarında çeşitli katkılar sağladığını göstermektedir. Bu katkılar arasında başta iletişim becerileri (etkin ve amaçlı dinleme) olmak üzere bütün safhalarıyla bilimsel bir araştırma tecrübesi edinme, farklı kişilerin fikirlerini keşfetme, aile ve yerel tarihi öğrenme gibi katkılar yer almıştır. Bu sonuçları destekler nitelikte birçok çalışmada (Ardemendo & Kuszmar, 2009; Walbert, 2004; McLellan, 2014; Dogan, 2015; Suh, Butler & Yaco, 2015; Burgo, 2016; Davey, Weld & Foote, 2016; Dere, 2017) sözlü tarihin iletişim becerilerini geliştirdiği sıklıkla vurgulanmıştır. Ayrıca sözlü tarihin bütün safhalarıyla bilimsel bir çalışma tecrübesi edinme (Wieder, 1984; Crocco, 1998; Thompson, 1999; Ritchie, 2015; Suh, Butler & Yaco, 2015; Trškan, 2016; Dutt-Doner, Allen & Campanaro, 2016; Dere, 2017; Llewellyn & Cook, 2017) konusundaki faydaları, yine birçok çalışmada değinilen bir özelliktir. Sözlü tarihin katkıları konusunda ulaşılan sonuçlar, literatürde yapılan diğer çalışmalarla tutarlılık göstermektedir. Bu da sözlü tarihin sosyal bilgiler öğretmenliği bölümlerinde kullanıldığında öğretmen adaylarına önemli katkılar sunacağını ortaya koymaktadır.
- 2017 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’ndan seçerse ilerleyen meslek hayatında sözlü tarih çalışmalarını kendi
- 1984; Crocco, 1998; Thompson, 1999; Walbert, 2004; Ardemendo & Kuszmar, 2009; McLellan, 2014; Ritchie,
- 2015; Suh, Butler & Yaco, 2015; Burgo, 2016; Trškan, 2016; Dutt-Doner, Allen & Campanaro, 2016; Dere, 2017;
- Llewellyn & Cook, 2017; Dere, 2017) emphasized that oral history has many contributions to students who
- Everett, R. D. (1986). A handbook for the development of recorded interviews for a course in oral history. (Unpublished
- Specialist in Education- Ed.S.), Eastern Illinois University, Illinois, USA. Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi, (2018). Tarih Bölümü Ders İçerikleri. 15.02.2018 tarihinde
- http://tarih.fsm.edu.tr/Edebiyat-Fakultesi-Bolumler-Tarih--Ders-Icerikleri adlı siteden alınmıştır. Fonsino, F. J. (1980). Criteria for evaluating oral history interviews. The History Teacher, 13, 2, 239-24. Given, L. M. (Ed.). (2008). The Sage encyclopedia of qualitative research methods. Sage Publications. Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş (1. Baskı). (Çev. Ersoy, A. ve Yalçınoğlu, P.). Ankara: Anı Yayıncılık. Hitit Üniversitesi, (2018). Sözlü Tarih Çalışmaları. 15.02.2018 tarihinde http://www.sbe.hitit.edu.tr/tr/detay/yl
- tarihabd adlı siteden alınmıştır. Lanman, B. A. (1987). Oral History as an Educational Tool for Teaching Immigration and Black History in
- American High Schools: Findings and Queries. International Journal of Oral History, 8(2), 122-35. Lanman, B. A. & Mehaffy, G. L. (1988). Oral history in the secondary school classroom. Provo, UT: Oral History
- Association. Leavy, P. (2011). Oral history: Understanding qualitative research. Oxford: Oxford University Press. Llewellyn, K. R. & Cook, S. A. (2017). Oral History as peace pedagogy. In Oral History and Education (pp. 17
- 41). Palgrave Macmillan US. Marmara Üniversitesi, (2018). Tarih Öğretiminde Yerel ve Sözlü Tarih Yaklaşımları. 15.02.2018 tarihinde
- &pmid=19&mufredatTurId=932001&organizasyonId=21 adlı adresten alınmıştır. McLellan, M. L. (2014). Beyond the transcript: oral history as pedagogy. In Boyd, D., & Larson, M. (Ed.), Oral
- History and Digital Humanities: Voice, Access, and Engagement (pp. 99-118). USA: Springer. Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (Çev. Editörü: S. Turan). Ankara: Nobel
- Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Lmt. Şti. Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2015). Genişletilmiş bir kaynak kitap: Nitel veri analizi (İkinci Baskıdan Çeviri,
- Çeviri Editörleri Altun, S. A. ve Ersoy, A.). Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Millî Eğitim Bakanlığı-[MEB], (2006). Sosyal bilgiler 6-7. sınıflar öğretim programı. Ankara: TTKB Yayınları. Millî Eğitim Bakanlığı-[MEB], (2017). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar).
- Ankara: TTKB Yayınları. Neyzi, L. (2010). Oral History and Memory Studies in Turkey. In Turkey’s Engagement with Modernity: Conflict
- Palgrave Macmillan. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, (2018). Sosyal Bilgiler Eğitimi Dersler. 15.02.2018 tarihinde
- http://www.ohu.edu.tr/egitimbilimlerienstitusu/sayfa/sosyal-bilgiler-egitimi- dersler adlı siteden Nişantaşı Üniversitesi, (2018). Sözlü Tarih. 15.02.2018 tarihinde http://bologna.nisantasi.edu.tr/Home/
- DetailsLesson/5883 adlı siteden alınmıştır. Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (3. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörleri: Bütün, M.
- Sabancı Üniversitesi, (2018). Sabancı Üniversitesi’nde Sözlü Tarih. 15.02.2018 tarihinde http://myweb.
- sabanciuniv.edu/sozlutarih/sabanci-universitesinde-sozlu-tarih/ adlı siteden alınmıştır. Somersan, S. (1998). Sözlü tarih, araştırmacılık ve tarih yazımına katılım. İçinde Özbaran, S. (Ed.).Tarih
- Öğretimi ve Ders Kitapları (ss. 368-379). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Suh, Y., Butler, B. & Yaco, S. (2015). Integrating Oral History into a Social Studies Course: Lessons Learned.
- Museumedu 2, November, 101-108. Thompson, P. (1999). Geçmişin Sesi (çev. Şehnaz Layıkel). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Trškan, D. (2016). Doing Oral History: Introduction to Active Oral History. In Trškan, D. (Ed.). Oral history
- education: Dialogues with past (pp. 205-214). Ljubljana: Slovenian National Commission for UNESCO. Yeditepe Üniversitesi, (2018). Sözlü Tarih (Teori ve Yöntem). 15.02.2018 tarihinde
- siteden alınmıştır. Yıldız Teknik Üniversitesi, (2018). Sözlü Tarih. 15.02.2018 tarihinde http://www.bologna.yildiz.edu.tr
- /index.php?r=course/view&id=3713&aid=59 adlı siteden alınmıştır. Uludağ Üniversitesi, (2018). Cumhuriyet Dönemi Yerel Tarih Araştırmaları. 15.02.2018 tarihinde
- http://bilgipaketi.uludag.edu.tr/DersProgramiRapor/DersIcerikRapor/737528?Dil=0 adlı adresten Walbert, K. (2004). How to do it: Oral history projects. Social Studies and the Young Learner. 16(4), E1-E8. Wieder, A. (1984). Oral history in the classroom: An exploratory essay. The Social Studies, 75(2), 71-74. Winslow, B. (2016). Oral History in the US Social Studies Curriculum. In Trškan, D. (Ed.). Oral history
