Author :
Year-Number: 2018-Volume 10, Issue 5
Language : null
Konu :
Abstract
Bu araştırmada; okul öncesi dönem çocuklarının okuryazarlık becerilerinin (fonolojik farkındalık, alıcı dil becerisi, yazı farkındalığı, yazmaya hazırlık ve isim yazma) belirlenmesi; bu becerilerin, çocukların yaş ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi ve okul öncesi eğitim sürecinin erken okuryazarlık becerilerinin gelişimine etkisinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evreni Kırıkkale il merkezinde bulunan resmi anaokulu ve anasınıfları ile bu okullara devam eden çocuklardan; örneklemi ise basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile belirlenen, anaokuluna devam eden 71 ve anasınıfına devam eden 107 çocuktan oluşmaktadır. Araştırmada genel tarama modellerinden biri olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Verilerin toplanması için beş farklı veri toplama aracından yararlanılmıştır. Verilerin analizinde bilgisayar destekli bir istatistik programı kullanılmıştır. Çocukların genel okuryazarlık becerileri; fonolojik farkındalık, yazmaya hazırlık, yazı farkındalığı, isim yazma ve alıcı dil becerilerinden elde edilen toplam puanlar üzerinden değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda okul öncesi eğitim sürecinin, araştırmaya katılan çocukların okuryazarlık becerilerinde olumlu yönde farklılık oluşturduğu tespit edilmiştir. Araştırmaya katılan çocukların genel okuryazarlık becerilerinde cinsiyetin ve yaşın anlamlı bir değişken olmadığı belirlenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular, ilgili alan yazın bağlamında tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.
Keywords
Abstract
This research aimed to identify the literacy skills of the pre-school children (phonological awareness, recipient language skill, writing awareness, writing preparation and name writing). It examined these skills according to the age and gender of the children and explored the effect of pre-school education on the development of early literacy skills. The study was conducted in preschools and kindergartens in Kırıkkale. Random sampling is used to recruited participants. The participants of this study are 71 students attending pre-school and 107 students at kindergarten. The study is based on relational survey model and five different data collections tool were used. Computer-assisted statistical software program was utilised for data analysis. Children's general literacy skills were assessed based on phonological awareness, writing preparation, written awareness, name writing, and total scores obtained from the recipient language skills. The results also demonstrated that the pre-school education process positively affected the literacy skills of the children. The research also found out that gender and age are not a significant variable in the general literacy skills of children. Findings are discussed within the context of the relevant literature and some suggestions are presented.
Keywords
- Acarlar, F., Ege, P. ve Turan, F. (2002). Türk çocuklarında üstdil becerilerinin gelişimi ve okuma ile ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 17(50), 63-73.
- Akbaba, S. A., Şimşek Çetin, Ö. ve Bay, D. N. (2014). Okul öncesi dönemdeki çocukların yazma becerilerinin gelişimsel özelliklerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 13(2), 1-10.
- Aktan, E. (1996). Çocuğun dil gelişiminde fonolojik duyarlılığın (sesbirim duyarlılığı) karşılaştırmalı olarak incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Aktan Kerem, E. (2001). Okul öncesi dönem çocuklarında okuma gelişimi ve okumaya hazırlık programının etkisinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Alisinanoğlu, F. ve Şimşek, Ö. (2012). Okuma yazmaya hazırlık çalışmalarının okul öncesi dönemdeki çocukların yazmaya hazırlık becerilerine etkisinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(2), 114.
- Altun, S. A., Şimşek Çetin, Ö. Ve Bay, D. N. (2014). Okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına yönelik öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2014(17). 244- 263.
- Allor, J.H. ve Mccathren R. B. (2003). Developing emergent literacy skills through storybook reading. Intervention in School and Clinic, 39(2), 72–79.
- Anthony, J. L., Williams, J. M., Mcdonald, R. ve Francıs, D. J. (2007). Phonological processing and emergent literacy in younger and older preschool children. Ann. Of Dyslexia, 57, 113–137.
- Anthony, J. L., Williams, J. M., Mcdonald, R., Corbıtt-Shındler, D., Carlson, C. D. ve Francıs, D. (2006). phonological processing and emergent literacy in spanish-speaking preschool children. Annals of Dyslexia, 56(2), 239-270.
- Batson-Magnuson, L. (2009). Phonological and non-phonological language skills as predictors of early reading performance (Unpublished doctoral thesis). Health Sciences University of Medicine and Dentistry, New Jersey.
- Bayraktar, V. ve Temel, F. (2014). Okuma-Yazmaya Hazırlık Eğitim Programı’nın çocukların okuma yazma becerilerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(3), 08-22.
- Berninger, V. W., Rutberg, J. E., Abbott, R. D., Garcia, N., Anderson-Youngstrom, M., Brooks, A. ve Fulton, C. (2006). Tier 1 and Tier 2 early intervention for handwriting and composing. Journal of School Psychology, 44(1), 3-30.
- Brenneman, K., Massey, C., Machado, S. F. ve Gelman, R. (1996). Young children’s plans differ for writing and drawing. Cognitive Development, 11(3), 397-419.
- Brown P. M., Byrnes L. J., Watson L. M. ve Raban B. (2013). Young learners: Aspects of home literacy environments supporting hypotheses about the structure of printed words. Journal of Early Childhood Research Journal of Early Childhood Research, 11(3) 262–273.
- Büyüköztürk, S., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, S., ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Chan, L. ve Louie, L. (1992). Developmental trend of chinese preschool children in drawing and writing. Journal of Reasearch in Childhood Education, 6(2), 93-99. Doi Number: https://doi.org/10.1080/02568549209594826
- Çelenk, S. (2008). İlköğretim okulları birinci sınıf öğrencilerinin ilkokuma ve yazma öğretimine hazırlık düzeyleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 83-90.
- Erdoğan, T., Altınkaynak, Ş. Ö. ve Erdoğan, Ö. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin okuma-yazmaya hazırlığa yönelik yaptıkları çalışmaların incelenmesi. İlköğretim Online, 12(4), 1188-1199.
- Ergül, C., Karaman, G., Akoğlu, G., Tufan, M., Sarıca, A. D. ve Kudret, Z. B. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin “Erken Okuryazarlık” kavramına ilişkin bilgi düzeyleri ve sınıf uygulamaları. İlköğretim Online, 13(4), 1449-1472.
- Ezell, H. K. ve Justice, L. M., (2005). Shared story book building young children’s language and emergent literacy skill. Maryland: Paul H. Publishing Co. Inc.
- Farver, J. M., Nakamoto J. ve Lonigan C. J. (2007). Assessing preschoolers' emergent literacy skills in english and spanish with the get ready to read screening tool. Annals of Dyslexia, 57(2), 161-178.
- Güldenoğlu, B., Kargın, T. ve Ergül, C. (2016). Sesbilgisel farkındalık becerilerinin okuma ve okuduğunu anlama üzerindeki etkisi: Boylamsal bir çalışma. İlköğretim Online, 15(1), 251-272.
- Güneş, F. (2007). Ses temelli cümle yöntemi ve zihinsel yapılandırma. (1. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Haney, M. R., Bissonnette, V. ve Behnken, K. L. (2003). The relationship among name writing and early literacy skills in kindergarten children. Child Study Journal, 33(2), 99-115.
- Işıkoğlu Erdoğan, N., Muslugüme, E., Huz, Ç., Yılmaz, G. ve Öztürk, B. (2015). Okul öncesi eğitimi döneminde isim yazma becerilerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 14(2), 449-458.
- Işıtan, S. ve Akoğlu, G. (2016). Yazı farkındalığı becerilerinin resimli çocuk kitabı aracılığıyla değerlendirilmesi: güvenirlik ve geçerlik çalışması. Turkish Studies, 11(3), 1333-1352. Doi:http://dx.doi.org/10.7827/
- Justice, L. M., Bowles, R. P. ve Skibbe L. E. (2006). measuring preschool attainmentof print-concept knowledge: A study of typical and at-risk 3- to 5-year-old children using Item Response Theory. Child Language Teaching and Therapy, 37, 224–235.
- Justice, L. M., Invernizzi, M., Geller, K., Sullivan, A. K. ve Welsch, J. (2005). Descriptive-developmental performance of at risk preschoolers on early literacy tasks. Reading Psychology, 26(1), 1-25.
- Karaman, G. ve Üstün, E. (2011). Anasınıfına devam eden çocukların fonolojik duyarlılıklarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(40), 267-278.
- Karaman, G. ve Aytar, A. G. (2016). Erken okuryazarlık becerilerini değerlendirme aracının (EOBDA) geliştirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 516-541.
- Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Kargın, T., Ergül, C., Büyüköztürk, Ş. ve Güldenoglu, B. (2015). Anasınıfı çocuklarına yönelik Eren Okuryazarlık Testi (EOT) geliştirilme çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 16(03), 237-268.
- Kargın, T., Güldenoğlu, B. ve Ergül, C. (2017). Anasınıfı çocuklarının erken okuryazarlık beceri profili: Ankara örneklemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(19), 61-87. Doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.299868
- Kartal, H. ve Güner, F. (2017). Okul öncesi eğitim programı etkinlik kitabındaki etkinliklerin ses bilgisi farkındalığı açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(1), 14-30.
- Katz, J., Önen, F., Demir, N., Uzlukaya, A. ve Uludağ, P. (1974). A Turkish Peabody Picture-Vocabulary Test. Hacettepe Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 6(1-2), 129-140.
- Kelman, M. E. (2006). An investigation of preschool children’s primary literacy skills (Unpublished doctoral thesis). USA: University of Wichita State.
- Koçyiğit, S. ve Kayılı, G. (2014). Farklı bilişsel tempoya sahip anaokulu çocuklarının ilkokula hazır bulunuşluklarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39(175), 14-27.
- Levin, I., Both-De Vrıes, A., Aram, D. ve Bus, A. (2005). Writing starts with own name writing: From scribbling to conventional spelling in Israeli and Dutch children. Applied Psycholinguistics, 26, 463–477.
- Longcamp, M., Zerbato-Poudou, M. T. ve Velay, J. L. (2005). The influence of writing practice on letter recognition in preschool children: A comparison between handwriting and typing. Acta Psychologica, 119(2005), 67-79.
- Lopez, E. (2011). Assessing spanish early writing development of preschool english language learners and its link to english early writing development (Unpublished doctoral dissertion).Texas A&M University, Texas
- Mccathren R. B. ve Allor, J.H. (2002). Using storybooks with preschool chidren: Enhancing language and emergent literacy, Young Exceptional Children, 5, 3-10.
- Mcginty, A. S. ve Justice L. M. (2009). Predictors of print knowledge in children with specific language ımpairment: Experimantal and developmental factors. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 52(1), 81- 97.
- MEB (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: MEB Yayınları.
- Morrow, M. L. (2005). Literacy development in the early years. (5th ed). America: Pearson Education.
- Özcan, A. O. ve Özcan, A. F. (2014). Türk çocuklarının ses gelişim özellikleri ve ilk okuma yazma öğrenme. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 67-86.
- Özdemir, Z. S. ve Bayraktar, A. (2015). Investigation of pre-service teachers’ awareness regarding children’s early literacy. Journal of Education and Futura, 7(2015), 37-48.
- Pallant, J. (2016). SPSS kullanma kılavuzu: SPSS ile adım adım veri analizi (S. Balcı ve B. Ahi, Çev.) (6. bs.). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Parpucu, N. ve Dinç, B. (2017). Seslerin Renkli Dünyası programının okul öncesi çocukların fonolojik farkındalık becerileri üzerindeki etkisi. Eğitim ve Bilim, 42(192), 233-261.
- Pullen, P.C. ve Justice, L.M. (2003). Enhancing phonological awareness, print awareness, and oral language skills in preschool children, Intervention in School and Clinic, 39; 87- 98.
- Puranik, C. S. ve Lonigan, C. J. (2012). Name-writing proficiency, not length of name, is associated with preschool children’s emergent Literacy skills. Early Childhood Research Quarterly, 27(2), 284-294.
- Puranik, C. S., Petscher, Y. ve Lonigan, C. J. (2013). Dimensionality and reliability of letter writing in 3- to 5- year old preschool children. Learning and Individual Differences, 28(2013), 133-141.
- Ranweiller, L.W. (2004). Preschool readers and writters early literacy for strategies. Michigan: High Scope Press.
- Robinson, l., Johanson, J., Schneider C. ve Hutinger P. (2006). Final Report: Interactive Technology Literacy Curriculum Online (ITLC Online). Center for Best Practices in Early Childhood Western Illinois University Macomb.
- Roskos K.A., Christie J. F. ve Richgels, D. J. (2003). The Essentials of Early Literacy Instruction National Association for the Education of Young Children. (www.naeyc.org/resources/journal 20.02. 2014 tarihinde alınmıştır).
- Sadler, M. A. ve Mcevoy, M.A. (2003). The effect of text genre on parent use of joint book reading strategies to promote phonological awareness. Early Childhood Research Quarterly, 18, 502–512.
- Sarı, B. ve Aktan Acar E. (2013). Erken Çocukluk Dönemi Fonolojik Duyarlılık Ölçeği’nin (EÇDFDÖ) geliştirilmesi ve psikometrik özellikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(4), 2195-2215.
- Sayar, F. ve Turan, F. (2012). Okuma gelişiminde üst dil farkındalığı, ses bilgisel süreçler ve bellek süreçlerinin etkisi: kısa süreli bellek ve çalışma belleği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 13(02), 049-067.
- Şimşek, Ö. (2011). 60-72 aylık çocukların yazı farkındalığı ve yazmaya hazırlık becerilerinin gelişiminde okuma yazmaya hazırlık programının etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Şimşek, Ö. ve Alisinanoğlu, F. (2013). Okul öncesi dönemdeki çocukların yazmaya hazırlık becerilerini değerlendirme kontrol listesinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 11631176.
- Şimşek Çetin, Ö. (2014). Okul öncesi dönemindeki çocukların yazı farkındalığı ve yazmaya hazırlık becerilerinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(3), 342-360. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/akukeg/issue/29354/314106
- Şimşek Çetin, Ö. ve Alisinanoğlu, F. (2013). Okul öncesi dönemdeki çocukların yazı farkındalığını değerlendirme kontrol listesinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 15-27.
- Şimşek Çetin, Ö. (2015). A study on preschool children's name writing and writing readiness skills. Educational Research and Reviews, 10(5), 512-522
- Taşkın, N., Katrancı, M. ve Uygun, M. (2014). Okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin okul öncesindeki okuma- yazmaya hazırlık sürecine ilişkin görüşleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(4), 1102-1119.
- Taşkın, N., Sak, R. ve Sak, İ. Ş. (2015). Okul Öncesi Dönemde Okuma Yazma Öğretimi: Öğretmen Görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(2), 329-338.
- Tuğluk, İ. H., Kök, M., Koçyiğit, S., Kaya, H. İ. ve Gençdoğan, B. (2008). Okul öncesi öğretmenlerinin okuma- yazma etkinliklerini uygulamaya ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 72-81.
- Turan, F. ve Akoğlu, G. (2011). Okul öncesi dönemde sesbilgisel farkındalık eğitimi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 64-75.
- Turan, F. ve Gül, G. (2007). Okumanın erken dönemdeki habercisi: Sesbilgisel farkındalık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8(1), 279-284.
- Treiman, R., Cohen, J., Mulqueeny, K., Kessler, B. ve Schechtman, S. (2007). Young children’s knowledge about printed names. Child Development, 78(5), 1458-1471.
- Villaume, S. K. ve Wilson, L. C. (1989). Preschool children’s explorations of letters in their own names. Applied Psycholinguistics, 10(3), 283–300. Doi:10.1017/s0142716400008638.
- Vukelich, C., Christie, J. ve Enz, B. (2008). Helping young children learn language and literacy: Birth through kindergarten. Boston: Pearson Education Press.
- Yangın, B. (2007). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki altı yaş çocuklarının yazmayı öğrenmeye hazır bulunuşluk durumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(32), 294-305.
- Yangın, B., Erdoğan, T. ve Erdoğan, Ö. (2010). Yangın-Erdoğan-Erdoğan fonolojik farkındalık ölçeği I. III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildiriler Kitabı İçinde (s. 971-977). İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
- Yazıcı, E. ve Kandır, A. (2014). Okuma Yazma Becerilerini Destekleyici Duyu Eğitimi Programının 61-66 Aylık Çocukların Okuma Yazma Becerilerine Etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 7(33), 686-701.
- Yıldız, M., Ataş, M., Aktaş, N., Yekeler, A. D. ve Dönmez, T. (2015). Çocuklar ne yazıyor? Okul öncesi dönemde yazı algısının gelişimi. Electronic Turkish Studies, 10(3), 1131-1152.
- Yin, L. ve Treiman, R. (2013). Name writing in Mandarin-speaking children. Journal of Experimental Child Psychology, 116(2013), 199-215.
