The Approach of Children’s Literature towards Adjustmental, Emotional, Behavioral Disorders and the Bibliotherapy Method
Author :
Abstract
Bu çalışma çocuk kitaplarındaki psikoloji ve edebiyat ilişkisini çözümlemeyi amaçlamıştır. Tarama yöntemiyle belirlenen; uyum, duygu ve davranış bozukluklarını konu edinmiş ve bu bozukluklara çözüm yolları önerilmiş 35 kitap incelenmiştir. Kitaplarda işlenen sorunlar; sorunların çözümü için verilen telkin, öneri ve etkinlikler doküman incelemesi yöntemiyle değerlendirilmiştir. İçerik analizi sonucunda “kaygı bozukluğu”, “öfke sorunu” ve “diğer uyum, duygu ve davranış bozukluğunu ele alan kitaplar” olmak üzere kitaplar üç gruba ayrılmıştır. Sonuçta; “kaygı bozukluğunu”, “öfke sorununu” ve tırnak yeme, bilgisayar bağımlılığı, tik, kıskançlık, yalnızlık, can sıkıntısı, üzüntü, yalan söyleme, şikâyet etme, mükemmeliyetçilik, hep önde olmayı isteme, uyku sorunu olmak üzere “diğer uyum, duygu ve davranış bozukluklarını” konu alan kitaplar içinde en fazla kaygı bozukluğunun işlendiği tespit edilmiştir. Kitaplarda iyi sosyal ilişkiler içinde olmak, duyguları paylaşmak, farklı fiziksel ve zihinsel aktiviteler yapmak, psikolojik sağlamlık için vurgulanmıştır. Sorunların çözümünde kişinin kendi çabası önemli olmakla birlikte bir yetişkinden yardım alma tavsiye edilmiştir. Eserlerin kurgusunda uzmana başvurmak, birkaç kitap dışında görülmez. Ayrıca kitaplarda ebeveynlere çocuğa sevgilerini daha çok hissettirmeleri ve çocukla kaliteli zaman geçirmeleri konularında uyarılarda bulunulmuştur.
Keywords
Abstract
This study, purposed to analyze the relationship between psychology and literature in children’s books. That determined by scanning method; 35 books which deal with adjustmental, emotional and behavioral disorders and suggested solutions for these disorders were examined. The issues mentioned in 35 books and inspirations, suggestions and practices were evaluated via document analysis method.. As a result of content analysis, the 35 books were separated into three groups among themselves as books that cover anxiety disorder, books that cover anger issues and books that cover other adjustmental, emotional and behavioral disorders. In conclusion; it was identified that the most discussed topic is anxiety disorder among the books that cover “anxiety disorder”, “anger issues” and “other adjustmental, emotional and behavioral disorders” such as nail-biting, computer addiction, twitching, jealousy, loneliness, boredom, sorrow, falsehood, complaining, perfectionism, constant desire to be in the forefront, sleep problem. In most books, being in connection with good social relations, sharing feelings, conducting various physical and mental activities stand out as important suggestions emphasized for resilience. In the construction of the books, the own effort of an individual is primarily brought to the fore in terms of the solutions of psychological issues and getting help from an adult is proposed. It is only observed in a few books that consulting a psychologist or an expert is placed in the middle of the construction of the work. In the books, mothers and fathers are warned about especially making the child feel their love much more and spending quality time.
Keywords
- Abbasoğulları, G. (2019). İbrahim Hakkı Hazretleri’nin şiirlerinin biblioterapi bağlamında değerlendirilmesi. Trabzon İlahiyat Dergisi, 6(1), 397-427.
- Acehan, A. (2012). Fahim Bey ve Biz, Anayurt Oteli ve Aylak Adam romanlarına psikolojik bir bakış. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 5(10), 128-152.
- Akgün, E., & Karaman Benli, G. (2019).Bibliotherapywith preschool children: a case study. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 11(1), 100-111, https://doi.org/10.18863/pgy.392346
- Arslan, A. (2018). Edebiyat ve psikoloji kavşağında Nihan Kaya’nın eserleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı, Giresun.
- Atlı, F. (2012). Edebi metnin ve yaratıcılığın kaynağına ulaşan yol: psikanalitik edebiyat eleştirisi. Turkish Studies, 7(3), 257-273.
- Austin, V. L., & Sciarra, D. T. (2019). Çocuk ve ergenlerde duygusal ve davranışsal bozukluklar. (Çev. M. Özekes). İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık. 1. Basımdan Çeviri.
- Can, Y. (2018). Edebiyat psikolojisi bağlamında Hikmet Erhan Bener'in Kedi ve Ölüm ile Acemiler adlı romanlarındaki savunma mekanizmalarının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı, İstanbul.
- Dajevskis, E., Cappiello, M. A., & de Galarce, P. C. (2016). Therapy by the book. School Library Journal, 62(10), 32-35.
- DeVries, D., & Sunden, S. (2019). Bibliotherapy with children who have a sibling with a disability. Journal of Poetry Therapy The Interdisciplinary Journal of Practice, Theory, Research and Education 32(3), 135-155. https://doi.org/10.1080/08893675.2019.1625147
- Dilidüzgün S. (2007). Öğreticilik sorunu bakımından Ayla Çınaroğlu’nun çocuk kitapları. Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Ayla Çınaroğlu Sempozyumu içinde (139-145. ss.). Eskişehir.
- Jalongo, M. R. (1983). Bibliotherapy: literature to promote socio emotional growth. The Reading Teacher, 36(8), 796-803.
- Işıtan, S.(2016). Özel amaçla yazılmış çocuk kitapları. Turkish Studies, 11(4), 471-492.
- İlter, B. (2015). Bibliyoterapi tekniğinin üstün yetenekli çocukların mükemmeliyetçilik düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
- Karagöz, B. (2015). Kendilik değerini koruma bağlamında çocuk edebiyatı eserlerinin kullanımı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(40), 486-493.
- Karagül, S. (2018). Çocuk edebiyatı ve bibliyoterapi. Çocuk ve Medeniyet Dergisi, 3(6), 43-55.
- Leininger, M., Dyches, T. T., Prater, M. A., Heath, M. A., & Bascom, S. (2010). Books portraying characters with obsessive-compulsive disorder top 10 list for children and young adults. Teaching Exceptional Children, 42(4),22-28.
- Lewis, K.M., Amatya K., Coffman, M. F., & Ollendick, T. H. (2015). Treating night time fears in young children with bibliotherapy: evaluating anxiety symptoms and monitoring behavior change. Journal of Anxiety Disorders, 30, 103-112. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2014.12.004
- Merriam S. B. (2013). Nitel araştırma: desen ve uygulama ic ̧in bir rehber. (C ̧ev. Ed.: Selahattin Turan.). Ankara: Nobel.
- Öncü, H. (2012). Bibliyoterapi yönteminin okullarda psikolojik danışma ve rehberlik amacıyla kullanılması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16(1), 147-170.
- Öner, U. (2007). Bibliyoterapi. Çankaya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Journal of Arts and Sciences, 7, 133-150.
- Öner, U., & Yeşilyaprak, B. (2006). Bibliyoterapi: psikolojik danışma ve rehberlik programlarında çocuk edebiyatından yararlanma. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (559-565.ss.). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını.
- Riordan, R. J., & Wilson, L. S. (1989). Bibliotherapy: does it work?. Journal of Counseling Development, 67(9), 506–508. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.1989.tb02131.x
- Saygılı, S. (2004). Çocuklarda davranış bozuklukları. İstanbul: Elit Yayınları.
- Silverberg, I. L. (2003). Bibliotherapy: thetherapeuticuse of didacticandliterarytexts in treatment, diagnosis, prevention, andtraining. The Journal of the American Osteopathic Association, 103(3),131-135.
- Shechtman, Z. (1999) Bibliotherapy: an ındirect approach to treatment of childhood aggression. Child Psychiatry and Human Development, 30(1), 39-53.
- Starker, S. (1988). Psychologists and self-help books: attitudes and prescriptive practices of clinicians. American Journal Of Psychotherapy. 42 (3), 448-455.
- Topçu, G. (2019). Okul öncesi dönem resimli çocuk kitaplarının psikolojik sağlamlık açısından incelenmesi.(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Çocuk Gelişimi Anabilim Dalı, Ankara.
- Turan, L. (2005). Arkadaş edinme güçlüğü çeken çocukların problemlerini çözmede çocuk edebiyatı ürünlerinden yararlanma. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi,12, 124-135.
- Uzmen S., & Mağden, D. (2002). Okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının prososyal davranışlarının resimli çocuk kitapları ile desteklenmesi. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15, 193-212.
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Agee, J. (2018). The wall in the middle of the book. Resimleyen: Lily Malcom. (Çev.: E. Ü. Dal). İstanbul: Bkz Yayıncılık.
- Artukmaç, Y., & Ünsaldı Köle, R. (2018). Teo’s book of night fear (4. basım). Resimleyen: Nurbanu Asena. Ankara: Bilgi Yayınevi Çocuk Kitaplığı.
- Artukmaç, Y., & Çakır, P. (2019). Teo’s book of bullying (3. basım). Resimleyen: Nurbanu Asena. Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Artukmaç, Y., & Çakır, P. (2019). Teo’s poop book (27. basım). Resimleyen: Nurbanu Asena. Ankara: Bilgi
- Artukmaç, Y., & Akgün, C. (2019). Teo’nun tırnak yeme kitabı (4. basım). Resimleyen: Nurbanu Asena. Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Artukmaç, Y., & Akgün, C. (2019). Teo’s mocking book (4. basım). Resimleyen: Nurbanu Asena. Ankara: Bilgi
- Artukmaç, Y., & Sürücü, Ö. (2019). Teo’s tablet book (4. basım). Resimleyen: Nurbanu Asena. Ankara: Bilgi
- Artukmaç, Y., & Aydın, H. (2019). Teo’s book of boredom (4. basım). Resimleyen: Nurbanu Asena. Ankara: Bilgi
- Bassi, S. (2017). My emotional world-4 I’m not afraid. (Çev.: K. Oğur). İstanbul: Dörtgöz Yayınları.
- Bassi, S. (2017). My emotional world- 3 I’m not jealous. (Çev.: K. Oğur). İstanbul: Dörtgöz Yayınları.
- Bassi, S. (2017). My emotional world- 8 I’m not alone (Çev.: K. Oğur). İstanbul: Dörtgöz Yayınları.
- Bhadra, S. (2017). Semih’s pet temper. Resimleyen: Marion Arbona. (Çev.: S. Özge). İstanbul: Kva Çocuk Sincap
- Brenifier, O. (2019). What is violence?. Resimleyen: Anne Hemstege. (Çev.: Z. B. Bölükbaşı) İzmir: Tudem.
- Brenifier, O. (2020). Do I have the right to hit others? (2. baskı). Resimleyen: Anne Hemstege. (Çev.: Z. B. Bölükbaşı). İzmir: Tudem.
- Craver, M. M. (2019). Chillax! (4. baskı). Resimleyen: Amerigo Pinelli. (Çev.:A. Erdem). İstanbul: Okuyan Koala Okuyan Us.
- DePino, C. (2018). Blue cheese breath and stinky feet. Resimleyenler: Bonnie Mathews ve Charles Beyl. (Çev.: G. B. Baltacıoğlu). İstanbul: Okuyan Us Okuyan Koala Yayınları.
- Ehrlin, C. J. F. (2019). The rabbit who wants to fall asleep (9. baskı). İllüstrasyonlar: İrinaMaununen. (Çev.: S. Yeniçeri)., İstanbul: Okuyan Us Okuyan Koala.
- Eland, E. (2018). When sadness comes to call. İstanbul: Martı Çocuk.
- Holmes, M. M. (2019). A terrible thing happened (4. baskı). Resimleyen: Cary Pill. (Çev.: A. Erdem). İstanbul:
- Kaur, H. (2015). Control your anger! Elif gets angry when she doesn’t have money. (Çev.: K. Oğur). İstanbul: Dörtgöz Yayınları.
- Levins, S. (2018). Ali’s lie-o meter. İllüstrasyonlar: Jeff Ebbeler. (Çev.: G. B. Baltacıoğlu). İstanbul: Okuyan Us.
- Morgan, M.(2018). Thank goodness for Bob. Resimleyen: Gabriel Alborozo. (Çev.: D. Erkan). Ankara: Binbir Çiçek Kitaplar.
- Musgrove, M.(2019). The worry tree (14. baskı). (Çev.: D. B. Pinter). İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
- Niner, H. L. (2015). I can’t stop!-a story about tourette syndrome. Resimleyen: Meryl Treatner. (Çev.: Mine Özyurt Kılıç). Ankara: Tübitak.
- Niner, H. L. (2015). Mr. worry a story about OCD. Resimleyen: Greg Swearingen. (Çev.: M. Özyurt Kılıç). Ankara: Tübitak.
- Peterkin, A. (2019). The flyaway blanket (3. Baskı). Resimleyen: Emmeline Pidgen. (Çev.: G. B. Baltacıoğlu). İstanbul: Okuyan Us Okuyan Koala Yayınları.
- Pett, M., & Rubinstein, G. (2018). The girl who doesn’t make any mistakes (8. baskı). Resimleyen: Mark Pett. (Çev.: M. Özdemir). Ankara: Binbir Çiçek Kitaplar.
- Polat, İ. (2018). I am discovering fear. Resimleyen: Gizem Korucu. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
- Ransom, J. F. (2018). Don’t squeal unless ıt’s a big deal (2. baskı). İllüstrasyonlar: Jackie Urbanoviç. (Çev.: S. Yeniçeri). İstanbul: Okuyan Koala Okuyan Us.
- Redford, A. (2019). The boy who built a wall. Resimleyen: K. Simpson. (Çev.:H. Özdemir). İstanbul: Sola Kıdz
- Sanna, F. (2018). Me and my fear. Resimleyen: Francesca Sanna. (Çev.: Z. Sevde). Ankara: Taze Kitap Yayıncılık.
- Sileo, F. J. (2019). Selin sore loser (5. baskı). Resimleyen: Cary Pillo. (Çev.:A. Erdem). İstanbul: Okuyan Koala
- Thompson, L. (2018). The goldfish boy. Resimleyen: Mike Lowery. (Çev.: Yelda Rasenfos). İstanbul: Pegasus
- Weierbach, J., & Phillips Hershey, E. (2019). Mind over basketball (4. baskı). Resimleyen: Charles Beyl. (Çev.: S.
