Author :
Abstract
Bu araştırmada, üniversite öğrencilerinin hak arama tutumlarının belirlenebilmesi amaçlanmıştır. Hak arama özgürlüğü ve hak arama yollarının, sorumluluk sahibi olan yetkililerin yükümlülüklerini yerine getirmelerinin sağlayan bir denetim işlevi mevcuttur. Bu doğrultuda hak aramaya ilişkin olumlu tutumlar, bu dolaylı denetim işlevinin yerine getirilmesi konusunda önem arz etmektedir. Toplumun demokratik ve özgürlükçü yapısını oluşturacak genç nesilde yasal yollarla hak aramaya yönelik olumlu tutumunun yerleşmiş olması, demokrasi kültürünün var olmasını ve devamlılığını destekleyecektir. Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin hak aramaya yönelik tutumlarını çeşitli değişkenler açısından inceleyen ilişkisel tarama modeli niteliğindedir. Araştırma verileri, İstanbul İl’indeki 4 özel ve 4 devlet üniversitesi olmak üzere toplam 8 üniversitede öğrenim görmekte olan 720 üniversite öğrencisinden elde edilmiştir. Araştırma verileri üniversite öğrencilerinin hak arama tutumlarını belirlemek amacıyla Akçay ve Gül (2018) tarafından geliştirilen ‘Hak Aramaya Yönelik Tutum Ölçeği’ ve ‘Kişisel Bilgi Formu’ kullanılarak elde edilmiştir. Hak Aramaya Yönelik Tutum Ölçeği 20 madde ve dört boyuttan oluşan beşli Likert tipi bir ölçektir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre üniversite öğrencilerinin cinsiyetine, bulunduğu fakülteye, kaçıncı sınıfta okuduklarına ve anne ve baba tutumlarına göre hak aramaya ilişkin tutumlarında manidar farklılıklar bulunmuştur.
Keywords
Abstract
In this study, it was aimed to determine the attitudes of university students of claiming right. The freedom of claiming right and claiming right remedies have an supervision function that ensures that the responsible authorities fulfill their obligations. Accordingly, positive attitudes towards claiming rights are important in fulfilling this indirect supervision function. Establishing a positive attitude towards claiming right by legal ways in the young generation, who will form the democratic and liberal structure of the society, will support the existence and continuity of the culture of democracy. This research is a relational survey model that examines university students' attitudes towards claiming rights in terms of various variables. The research data were obtained from 720 university students studying at 8 universities, 4 foundation and 4 state universities in Istanbul. The research data were obtained by using the "Attitude Scale towards Claiming Rights" and "Personal Information Form" developed by Akçay and Gül (2018) in order to determine the attitudes of university students to claiming rights. ‘The Attitude Scale towards Claiming Rights’ is a five-point Likert type scale consisting of 20 items and four dimensions. According to the findings obtained in the study, significant differences were found in the attitudes of university students towards claiming rights according to their gender, faculty, grade and parents' attitudes.
Keywords
- Ada, Ş. ve Koç, M. (2000, Eylül). Üniversite öğrencilerinin lisans eğitimleri süresince demokratik tutumlardaki değişmelerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, IX. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı içinde (796-808). Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Erzurum.
- Akçay, P. ve Güler, G. (2021). Hak arama tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması, Anadolu Journal of Educational Sciences International, 12(2).
- Akdağ, B. (1999). Eğitim hakkı ve özgürlüğü üzerine, Eğitim ve Yaşam Dergisi, 4, 15-18.
- Akın, İ. (1974). Kamu hukuku. İstanbul: Fakülteler Matbaası.
- Akın, U. ve Özdemir, M. (2009). Öğretmen adaylarının demokratik değerlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Eğitim bilimleri fakültesi örneği, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 183-198.
- Aktan, C. C. ve Çoban, H. (2006). Kurumsal devlet yönetimi-iyi devlet yönetimi için kurallar ve kurumlar, kamu sektöründe iyi yönetim ilkeleri, Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Araştırmalar Serisi 5(197), 17-53. Ankara: SPK Yayınları.
- Akyüz, E. (2001). Çocuk hakları sözleşmesinin temel ilkeleri ışığında çocuğun eğitim hakkı. http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/151/akyuz.htm, 29.11.2017.
- Aydemir, H., ve Aksoy, N.D. (2010). Eğitim fakültesi öğrencilerinin demokratik tutumlarının bazı değişkenlerle ilişkisi: Malatya örneği. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 265-279.
- Bulut, N. (2006). Bir grup üniversite öğrencisinin demokratik tutumları ile çeşitli değişkenler arasındaki ilişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 37-59.
- Büyükkaragöz, S. (1995). Yükseköğretim programları ve demokratik tutumlar. Ankara: Türk Demokrasi Vakfı Yayınları.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019) Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. (27. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Çermik, H. (2013). Öğretmen adaylarının demokratik değerleri ve bu değerlerin bazı değişkenler açısından incelenmesi, E-Journal of New World Sciences Academy, Education Sciences, 8(2), 261-274.
- Çıngı, H., ( 1994). Örnekleme kuramı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Basımevi.
- Demoulin, D.F. & Kolstad, R. (2000). Assessing the gains of behavioral dynamics essential for success in democracy for teacher education students. College Student Journal, 34(3), 417-424.
- Dilekmen, M. (2000). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının demokratik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. II. Ulusal Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde (s. 438-442). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi: Çanakkale.
- Dolmacı, N. ve Kuşat, N. (2015). Üniversite gençliğinin vatandaşlık hak ve sorumluluklarına ilişkin bilinç ve farkındalıkları üzerine bir araştırma: Isparta meslek yüksekokulu örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 65, 161-180.
- Dündar, İ. P. ve Deniz, D. (2010). Vatandaşlık bilinci üzerine: Ege üniversitesi, iletişim fakültesi öğrencilerinin bilgi, vatandaşlık ve sivil toplum kurulularına bakış açılarını sorgulayan bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 128-139.
- Ekici, F. Y. (2014). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ve demografik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, (9)11, 593-602.
- Ektem, I. S. ve Sünbül, A. M. (2011). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları üzerine bir araştırma, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 159- 168.
- Elkatmış, M. ve Toptaş, V. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının demokratik tutumlarının incelenmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 128-144.
- Ercoşkun, M. H. ve Nalçacı, A. (2008).Sınıf öğretmeni adaylarının empatik beceri ve demokratik tutumlarının incelenmesi. Milli Eğitim, 180, 204-215.
- Eryılmaz, Ö., Bursa S. ve Ersoy, A. F. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenleri ve öğrencilerinin etkin vatandaşlık ile sivil toplum kuruluşu algıları, International Online Journal of Educational Sciences, 10(2), 258-276.
- Erdem, A.R. ve Sarıtaş, E. (2006). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin öğretim elemanlarının davranışlarının demokratikliğine ilişkin algıları (PAÜ örneği). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16.
- Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. & Hyun, H. (2015). How to design and evaluate research in education. New York McGraw-Hill Humanitie.
- Genç, S. Z. ve Kalafat, T. (2007). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 22.
- Genç, S. Z. ve Kalafat, T. (2008). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile empatik becerilerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi, 19, 211-222.
- Gölcüklü, F. A. ve Gözübüyük, Ş. A. (2002). Avrupa İnsan hakları sözleşmesi ve uygulaması (3. Baskı). Ankara: Turhan Kitabevi.
- Gömleksiz, M. N. ve Kan A. Ü. (2008). Eğitim fakültesi ve tezsiz yüksek lisans programlarına kayıtlı öğretmen adaylarının demokratik tutumlarının değerlendirilmesi, Fırat üniversitesi örneği. Milli Eğitim, 178, 4463.
- Gömleksiz, M. N. ve Çetintaş, S. (2011). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları (Cumhuriyet ve Erzincan Üniversiteleri Örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 1-14.
- Güran, S. (1993). Hak arama özgürlüğünün iki boyutu. (son erişim tarihi 01.09.2018) http://www.anayasa.gov.tr.
- İzgi, Ö. ve Gören, Z. (2002). Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın yorumu. Ankara: TBMM Basımevi.
- Kaboğlu, İ. Ö. (1999). Özgürlükler hukuku: İnsan haklarının hukuksal yapısı, (5. Baskı). İstanbul: Afa.
- Karahan, T. F., Sardogan, M. E., Özkamalı, E. ve Dicle, A. N. (2006). Öğretmen adaylarında demokratik tutum, nevrotik eğilimler ve kendini gerçekleştirme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 149-158.
- Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
- Karaman Kepenekçi, Y. (2007) Eğitimin hukuki temelleri (Ed. M. D. Karslı). Eğitim Bilimine Giriş içinde (s. 51- 76). Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Keyman, F. (2004) Türkiye’de ve Avrupa’da sivil toplum. İstanbul Bilgi Üniversitesi, STK Eğitim ve Araştırma Birimi, Sivil Toplum ve Demokrasi Konferans Yazıları, 3.
- Köse, E. (2015). Üniversite gençlerinin toplumsal hareketlere katılım biçim ve dinamikleri: Ankara’da bir grup üniversite öğrencisi üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Ömerustaoğlu, A. (2004). Ö. Felsefe grubu öğretmenleri ve diğer anabilim dallarında öğrenim gören öğrencilerin demokratik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 216-226.
- Özbek, R. (2004). Vatandaşlık ve insan hakları eğitimi amaçlarının gerçekleşme düzeyine ilişkin öğretmen ve öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası Demokrasi Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s. 386-396). Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları.
- Özbilgen, T . (2011). Hukukun sosyolojik oluşum prosesü açısından bir örnekleme olarak hak arama yolları. Istanbul Journal of Sociological Studies, 0(13), 50-72.
- Saracaloğlu, S. A., Evin, İ., ve Varol, S. R. (2004). İzmir ilinde çeşitli kurumlarda görev yapan öğretmenler ile öğretmen adaylarının demokratik tutumları üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(2), 335-364.
- Şahan, G. (2018). Formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının demokratik tutumlarının değerlendirilmesi. Turkish Studies Volume 13(4), 1045-1056.
- Tabachnick, B. G. & Fidel, S. L. (2001). Using multivariate statistics. New York: Harper Collin.
- Tanör, B. ve Yüzbaşıoğlu, N. (2001). 1982 Anayasasına göre Türk anayasa hukuku, (2. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi
- Tanyar Z. Ç. (2011). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadında toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı, AÜHFD, 60(3) 593-634.
- Türkbay, R. A. (2005). Üniversite öğrencilerinin demokratik tutum ve değerleri üzerine bir araştırma (Pamukkale üniversitesi örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
- Ulusoy, K. (2007). Lise tarih programımda yer alan geleneksel ve demokratik değerlere yönelik öğrenci tutumlarının ve görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Uyar, L. (2006). Birleşmiş Milletlerde insan hakları yorumları. İnsan Hakları Komitesi ve Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi 1981 – 2006. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Yanardağ, A. (2000). Üniversite gençliğinin demokratik tutum ve davranışları üzerine bir araştırma (Selçuk üniversitesi örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Yaşar, N. (2000). İnsan hakları Avrupa sisteminde ve Türk hukukunda eğitim hakkı ve özgürlüğü. İstanbul: Filiz Kitabevi.
- Yöneten Balaban, A. ve Çoban İnce, İ. (2015) Gençlerin sivil toplum kuruluşlarındaki gönüllülük faaliyetleri ve gönüllülük algısı: Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV) Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi, I ̇ktisadi ve I ̇dari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(2), 149-169.
