Analysis of Relationship between Teachers’ Coping Styles with Stress and the Level of Organizational Commitment
Author :
Abstract
Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin stresle başa çıkma tarzlarının örgütsel bağlılık üzerindeki yordayıcılık düzeyini belirlemektir. İlişkisel tarama modelinin kullanıldığı araştırmada; Ankara ilindeki 5 ilçeden toplam 311 öğretmene “Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği” ve “Örgütsel Bağlılık Ölçeği” uygulanarak elde edilen veriler kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiler parametrik testlerden t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), korelasyon ve çoklu regresyon analizi ile hesaplanmıştır. T-testi sonuçlarına göre öğretmenlerin stresle başa çıkma tarzlarından iyimser yaklaşım, çaresiz yaklaşım, boyun eğici yaklaşım ve sosyal desteğe başvurma düzeyleri ile örgütsel bağlılık düzeyleri cinsiyet bakımından anlamlı bir farklılık göstermezken; kendine güvenli yaklaşım cinsiyet bakımından anlamlı bir farklılık göstermektedir. Tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonuçlarına göre ise kendine güvenli yaklaşım, iyimser yaklaşım, çaresiz yaklaşım, boyun eğici yaklaşım ve sosyal desteğe başvurma, yaş ve kıdem bakımından anlamlı fark göstermemektedir. Buna karşın, öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri, yaş ve kıdem bakımından anlamlı bir farklılık göstermektedir. Korelasyon analizi sonuçlarına göre; kendine güvenli yaklaşım, iyimser yaklaşım ve sosyal desteğe başvurmayla örgütsel bağlılık arasında olumlu; çaresiz yaklaşım ve boyun eğici yaklaşımla örgütsel bağlılık arasında olumsuz yönde anlamlı düzeyde ilişkiler bulunmuştur. Çoklu regresyon analizi sonuçlarına göre ise, kendine güvenli yaklaşım, çaresiz yaklaşım, boyun eğici yaklaşım ve sosyal desteğe başvurma örgütsel bağlılığın anlamlı birer yordayıcısıyken, iyimser yaklaşım örgütsel bağlılık üzerinde önemli bir etkiye sahip değildir. Araştırmanın sonunda, öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinin yükseltilmesine yönelik öneriler sunulmuştur.
Keywords
Abstract
The objective of this study is to examine the predictive level of teachers’ coping styles with stress on organizational commitment. Having adopted the relational screening model, the study utilized data collected by the “Scale of Coping Styles with Stress” and the “Organizational Commitment Scale” as administered to a total of 311 teachers in 5 neighborhoods within Ankara province. Relations between the variables were calculated by parametric tests of t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), correlation, and multiple regression analysis. T-test results revealed that while that teachers' coping styles with stress didn’t differ significantly on optimistic style, helpless style, submissive style, seeking social support and organizational commitment; they differed significantly on self-confident style according to gender variable. One-way ANOVA results showed that teachers' coping styles with stress didn’t differ significantly on self-confident style, optimistic style, helpless style, submissive style and seeking social support according to age and seniority variables. But organizational commitment positively related to age and seniority variables. Correlation analysis indicated that whereas there were meaningful positive relationships between self-confident style, optimistic style, seeking social support and organizational commitment; there were meaningful negative relationships between helpless style, submissive style and organizational commitment. Self-confident style, helpless style, submissive style and seeking social support are significant predictors for organizational commitment while optimistic style isn’t a predictor for organizational commitment according to results of multiple regression analysis. Suggestions for increasing the level of teachers’ organizational commitment were presented at the end of the study.
Keywords
- Akpınar, B. (2013). Öğretmen adaylarının stres düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından analizi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 229-241.
- Antoniou, A.S., Ploumpi, A., & Ntalla, M. (2013). Occupational stress and professional burnout in teachers of primary and secondary education: the role of coping strategies Psychology 4(3), 349-355.
- Aslan, M., & Ağıroğlu Bakır, A. (2014). Öğretmenlerin okullarındaki örgütsel bağlılığa ilişkin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 25(1), 189-206.
- Ataklı, A. (1999). Stres kaynakları, stresin öğretmenlik mesleğindeki yeri, okul yönetici ve velilerin anlayışlık düzeyi üzerine öğretmenlerin görüşleri. Amme İdaresi Dergisi, 32(2), 60-68.
- Ayık, N. (2015). Hemşirelerin stresle baş etme tarzlarının, yaşadıkları gerçeklik şokuna etkisinin belirlenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Balsal, A. C., & Paksoy, M. (1999). Mesleğe ve örgüte bağlılığın çok yönlü incelenmesinde Meyer-Allen modeli. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 2(1), 7-15.
- Baltaş, A., & Baltaş, Z. (2002). Stres ve başa çıkma yolları. İstanbul: Remzi.
- Basut, E. (2006). Stresle başa çıkma ve ergenlik. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 13(1), 31-33.
- Boylu, Y., Pelit, E., & Güçer, E. (2007). Akademisyenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri üzerine bir araştırma. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 44(511), 55–74.
- Chan, W. D. (2002). Stress, self-efficacy, social support, and and psychological distress among prospective Chinese teachers in Hong Kong. Education Psychology, 22(5), 557-569.
- Carnegie, D. (2012). Stres ve endişeyle başa çıkmanın yolları (G. Tokgöz Çev.) İstanbul: Nemesis.
- Celep, C. (2000). Eğitimde örgütsel adanma ve öğretmenler. Ankara: Anı.
- Çardak, M. (2002). İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin iş doyumu ile stresle başa çıkma yolları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
- Çetin, F., Basım, H. N., & Aydoğan, O. (2011). Örgütsel bağlılığın tükenmişlik ile ilişkisi: öğretmenler üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 61-70.
- Çetin, M. Ç., Çağlayan, H. S., & Erkmen, N. (2010). Beden eğitimi öğretmenlerinin denetim odağı düzeyi ile stresle başa çıkma yolları arasındaki ilişki. Turkish Journal of Sport and Exercise, 10(2), 31-39.
- Çubukcu, K., & Tarakçıoğlu, S. (2010). Örgütsel güven ve bağlılık ilişkisinin otelcilik ve turizm meslek lisesi öğretmenleri üzerinde incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(4), 57-78.
- Engin Karadağ, E., Baloğlu, N., & Yüksel, S. (2014). Yapılandırmacı düşünme ve stresle başa çıkma: bir yapısal eşitlik modelleme çalışması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2) 99
- Durmuş, Y. & Tezer, E. (2001). Mizah duygusu ve stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişki. Türk Psikolojisi Dergisi, l6(47), 25–32.
- Fontana, D., & Abouserie, R. (1993). Stress levels, gender and personality factors in teachers. Br J Educ Psychol 63, 261–270.
- Güçlü, H. (2006). Turizm sektöründe durumsal faktörlerin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Güçlü, N. (2001). Stres yönetimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 91-109.
- Güçlü, N., & Zaman, O. (2011). Alan dışından atanmış rehber öğretmenlerin iş doyumları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 541-576.
- Hall, E., Hall C., & Abaci, R. (1997). The effect of human relations training on reported teacher stress, pupil control ıdeolgy and locus of control. British Journal of Educational Psychology, 67, 483-496.
- Karadağ, E. Yüksel S., & Baloğlu, N. (2004, Temmuz). İlköğretim okulu öğretmenlerinin yapılandırmacı düşünme ve stresle başa çıkma tarzları: Bir yapısal eşitlik modelleme çalışması. 13. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya.
- Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
- Kılınç, A. Ç., Recepoğlu, E., & Koşar, S. (2015). Examining primary school teachers’ coping styles with stress according to different variables. PEGEM Journal of Education and Instruction, 5(1), 1-14.
- Küçüközkan, Y. (2015). Örgütsel bağlılık ile cinsiyet arasındaki ilişki: Hastanelerde çalışan sağlık personeli üzerinde bir araştırma. Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1), 14-37.
- Lazarus, R.S. (1993). From psychological stress to the emotions: A history of changing outlooks. Annual Review of Psychology, 44, 1-21.
- Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.
- Melick, M. E. , Logue, J. N., & Frederick, C. J. (1982). Stress and disaster. In L. Goldberg & S. Breznitz (Eds.), Handbook of stress: Theoretical and clinical aspects (pp. 613-620). New York: Free Press.
- Meyer, J. P., & Allen N. J., (1991). A Three-component conceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1(4), 64-89.
- Mowday R. T., Steers R. M., & Porter L. W. (1979). The measurement of organizational commitment. Journal of Vocational Behavior, 14, 224–247.
- Nasser-Abu Alhija, F. (2015). Teacher stress and coping: the role of personal and job characteristics. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 185, 374-380.
- Önen, A. S. (2012). Öğretmen adaylarının kişilik özellikleri ve duygusal zekâ düzeylerinin stresle başa çıkmalarına etkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 310-320.
- Özen, H. Ö. (2013). Çalışanların cinsiyetine göre örgütsel stresten etkilenme düzeyleri: Zonguldak ilinde görevli hemşireler üzerinde bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 4(8), 74- 95.
- Özdemir, S., Sezgin, F., Kaya, Z., & Recepoğlu, E. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin stresle başa çıkma tarzları ile kullandıkları mizah tarzları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(3), 405-428.
- Özğan, H., & Arslan, M. C. (2016, Mayıs). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığı ile öğretmen profesyonelliği arasındaki ilişkinin belirlenmesi. II. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve Sosyal Bilimler Sempozyumunda sunulan bildiri. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
- Rowshan, A. (1998). Stres yönetimi. (Ş. Cüceloğlu, Çev ) İstanbul: Sistem.
- Sarıdede, U., & Doyuran, Ş. (2004, Temmuz). Eğitim örgütlerinde örgütsel bağlılığın işten ayrılma niyetine etkisi. 13. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya.
- Sav, İ. (2007). Psikolojik danışman rehber öğretmenlerin kişilik özellikleri ile stresle başa çıkma stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Selvitopu, A., & Şahin, H. (2013). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2),171-189.
- Sezgin, F. (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim, 35(156), 142-159.
- Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S. (2015). Job satisfaction, stress and coping strategies in the teaching profession—What do teachers say? International Education Studies, 8(3), 181-192.
- Şahin N. H., & Durak, A. (1995). Stresle başa çıkma tarzları ölçeği: Üniversite öğrencileri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 10(34), 56–73.
- Şirin G. (2007). Öğretmenlerin duygusal zekâ düzeyleriyle stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Topaloğlu, M., Koç, H., & Yavuz, E. (2008). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bazı temel faktörler açısından analizi. Kamu-İş Dergisi, 9(4), 201-218.
- Tümkaya, S. (1999). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ve kullandıkları başa çıkma davranışları. Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi, 2(11), 26-36.
- Yerlikaya, N. (2007). Lise öğrencilerinin mizah tarzları ile stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
- Yıldırım, F. D. (2008). Sınıf öğretmenlerinin stres kaynakları ve baş etme yolları (Kilis İli örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Yıldız, M. Güç, K., & Erdem, S. (2015). Stresle başa çıkma tutumlarının insani değerler açısından incelenmesi: kamu kurumu çalışanları üzerine bir çalışma. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi 25(1), 41-62.
- Yılmaz, E. (2009). İlköğretimde çalışan öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının, iş doyumları ve okullardaki örgütsel yaratıcılık açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 8(2), 476-484.
- Yılmaz, K. (2008). The relationship between organizational trust and organizational commitment in Turkish primary schools. Journal of Applied Sciences, 8(12), 2293-2299.
